گفتار در بندگی خودخواسته

«خود مردم‌اند که می‌گذارند جبار سرکوبشان کند و بدتر از آن اینکه سبب سرکوب خود هم می‌شوند زیرا اگر از بندگی دست می‌کشیدند از آن می‌‌رهیدند. مردم به دست خود در بند کشیده می‌شوند، خودشان گردن به یوغ می‌‌سپرند و با پا‌ خود به کشتارگاه می‌‌روند. بر سر دوراهی میان بنده ماندن و آزاد زیستن، خود مردم‌اند که آزادگی را پس می‌زنند و بندگی پیشه می‌‌کنند. مردم خود به این ذلت تن در می‌دهند و در طلب آن هم می‌‌دوند.» اتیین دولا بوئسی «گفتار در بندگی خودخواسته» را در میانه قرن شانزدهم نوشت؛ زمانی که 20 سال بیشتر نداشت و در دانشگاه شهر اورلئان حقوق می‌خواند. او را بیشتر به سبب دوستی‌اش با مونتنی می‌شناسند و مشهور است که مونتنی‌ مقاله «در باب دوستی» را به یاد بوئسی نوشته است. این کتاب بعدها به یکی از شاهکارهای زمان خود بدل شد و هنوز مرجع بسیاری از فیلسوفان است. او در این رساله ماهیت استبداد و چگونگی تشکیل، تثبیت و استمرار حکومت‌های استبدادی را بررسی می‌کند و با استناد به نمونه‌های تاریخی، علت دوام جباریت را طی نسل‌های پیاپی نشان می‌دهد.